Page 28 - Mazowieccy Twórcy

Fotografia: Włodzimierz Wasyluk Dzieło życia 2017
Jacek Bocheński

Prozaik, eseista, publicysta i tłumacz. Działacz opozycji
demokratycznej w PRL. Autor „Trylogii rzymskiej” – odwołujący się
często w swojej twórczości do świata antycznego, przekładając go na
świat współczesny.
Urodził się 29 lipca 1926 r. we Lwowie. W latach 1949-1950 studiował w Państwowej Wyższej Szkole Teatral-
nej w Warszawie. Redaktor pism „Trybuna Wolności” i „Pokolenie”. Współpracował z „Nową Kulturą”, „Prze-
glądem Kulturalnym”, „Życiem Warszawy”. W 1950 r. wstąpił do Związku Literatów Polskich, a w 1955 r. do
Polskiego PEN-Clubu. Członek Stowarzyszenia Pisarzy Polskich.
Debiutował w 1949 r. zbiorem opowiadań Fiołki przynoszą nieszczęście. W 1957 r., po podróży do Afryki,
napisał Pożegnanie z panną Syngilu albo Słoń a sprawa polska. Do najwyżej cenionych książek pisarza należy
„Boski Juliusz. Zapiski antykwariusza” – zbeletryzowany esej-portret, opowiadający o dramacie władzy
i etycznych dylematach historii w odniesieniu do czasów współczesnych. Otrzymał za nią nagrodę honorową
Radia Wolna Europa. Druga powieść, Nazo poeta (1969), oparta jest na motywach życia największego liryka
starożytnego Rzymu – Owidiusza.
W latach 1970-1974 przebywał na stypendiach literackich we Włoszech i Berlinie, a w 80. stał się czołową
postacią niezależnej, antykomunistycznej kultury. Powstała wówczas powieść Stan po zapaści, która ukazała
się w obiegu nieoficjalnym w 1987 r. i w tym samym roku wyróżniona została Nagrodą „Solidarności”. Później
wydany Antyk po antyku nominowany został do Nagrody Literackiej Nike 2011. Jest też tłumaczem z języka
niemieckiego, francuskiego, rosyjskiego, estońskiego, węgierskiego i słowackiego.

W latach 1947-1966 należał do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Wystąpił z partii w geście protestu,
po usunięciu z PZPR Leszka Kołakowskiego, z kilkunastoma innymi pisarzami. W latach 70., wraz z kil-
koma innymi wybitnymi artystami, stanął na czele rodzącej się wówczas opozycji demokratycznej. Brał udział
w akcjach protestacyjnych środowisk twórczych. Należał do Towarzystwa Kursów Naukowych (1978-1981).
Od 1981 do 1982 r. był internowany. Jego nazwisko znalazło się na specjalnej liście, na której umieszczono
autorów pod szczególnym nadzorem peerelowskiej cenzury. Utrzymywał się pisząc pod pseudonimem Adam
Hosper teksty piosenek, z najsłynniejszym: Rudym rydzem. Od 1988 do 1990 r. – członek Komitetu Obywa-
telskiego przy Lechu Wałęsie.
Odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze
Gloria Artis” oraz Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski.

–  –

„Opowiadania, powieści, eseje Jacka Bocheńskiego i spełnione powinności obywatelskie złożyły się na dzieło,
które powinno być podsumowane.”
(Janusz Fogler, prezes Zarządu ZAiKS, uzasadnienie wniosku)

27