Page 68 - Mazowieccy Twórcy

Dzieło życia
Danuta Szaflarska
Fotografia: arch. UMWM Aktorka teatralna i filmowa. 2009

Urodziła się w 1915 r. w Kosarzyskach, zmarła w 2017 r. w Warszawie. Tuż przed wybuchem wojny ukończyła
Państwowy Instytut Sztuki Teatralnej. Już po wybuchu II wojny światowej – debiutowała na scenie w Teatrze
na Pohulance w Wilnie. Grała przez całą okupację w Teatrze Polskim w Wilnie, następnie w Warszawie,
w teatrze podziemnym i w teatrze frontowym AK.
Brała udział w powstaniu warszawskim jako łączniczka. Pierwszej nocy powstania budowała barykady w Śródmie-
ściu, następnego dnia, po zajęciu przez Niemców tego terenu, musiała uciekać wraz z matką, roczną córką i mężem
Janem Ekierem. Występowała pod fikcyjnym nazwiskiem „Danuta Nowak” na koncertach dla walczących powstań-
ców i ludności cywilnej, w których brali udział także m.in. Mira Zimińska, Irena Kwiatkowska i Mieczysław Fogg.
Po powstaniu trafiła do obozu przejściowego w Pruszkowie, a stamtąd do Krakowa. Występowała w Teatrze Starym
w Krakowie i Kameralnym w Łodzi, który wraz z zespołem Erwina Axera przeniósł się do Warszawy jako Teatr
Współczesny. Występowała w Teatrze Narodowym, a w latach 1966-1985 w Teatrze Dramatycznym.
W latach 40. uważana za czołową amantkę polskiego kina, w późniejszych dekadach była znana przede wszyst-
kim z ról komediowych w sztukach teatralnych. W filmie odkryta została ponownie w latach 90. XX wieku.
Zarówno krytycy, jak i widzowie, cenili jej osobowość i temperament. Wystąpiła w ponad 40 rolach filmo-
wych i ponad 80 teatralnych. W Teatrze Telewizji, słuchowiskach Teatru Polskiego Radia, serialach telewizyj-
nych, podkładała głos do filmów zagranicznych. Karierę aktorską, rozpoczętą we wrześniu 1939, zakończyła
w listopadzie 2016, w wieku 101 lat.
Grała zazwyczaj kobiety z „krwi i kości”, pełne życia, energii, emanujące kobiecością. Znakomicie czuła się
zarówno w kostiumie z epoki, jak i w rolach współczesnych, komediowych i dramatycznych. Pierwsza powo-
jenna gwiazda polskiego filmu, piękną i pełną wdzięku. Popularność przyniosły jej m.in. Zakazane piosenki
i Skarb. Za główną rolę w filmie Doroty Kędzierzawskiej „Pora umierać” (2007 r.), w którym zagrała główną
rolę, otrzymała nagrodę na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni. Przekonujące wykonanie tej roli
przyniosło jej nie tylko nagrody, ale także wzrost zainteresowania mediów jej osobą. Kędzierzawska w 2012
nakręciła dokument Inny świat, w którym wówczas 97-letnia Danuta Szaflarska przez 97 minut opowiadała
o swoim życiu.
Chociaż od 1949 mieszkała w Warszawie (przez ponad pięćdziesiąt lat na Starym Mieście), chętnie odwiedzała
rodzinne Kosarzyska. Miała tam drewniany dom, do którego często przyjeżdżała.
–  –
Danusia zawsze była otwarta na życie. Ale dziś widać, że kiedy zajmuje się teatrem, to jest w tym cała prawda.
Każda jej rola błyszczy jak kryształ. Praca z nią należy do największych przyjemności reżysera. Ona jest tym
kamertonem, który pozwoli oceniać czystość gry całej orkiestry.
(Erwin Axer)
67