Page 83 - Mazowieccy Twórcy

Dzieło życia
Tadeusz Konwicki

2006 Fotografia: arch. UMWM Wybitny polski pisarz, reżyser, scenarzysta. Nagrodzony za wieloletnią
pracę twórczą i wkład jaki wniósł do naszej spuścizny narodowej.

Urodził się w 1926 r. w Nowej Wilejce. Zmarł w 2015 r. w Warszawie. Do szkoły uczęszczał w Wilnie, tam
również zdał maturę na tajnych kompletach. Od 1944 r. do końca wojny walczył w oddziale partyzanckim AK
na Wileńszczyźnie. Po wojnie podjął studia na Wydziale Polonistyki na Uniwersytecie Jagiellońskim.
Był reportażystą w tygodniku „Odrodzenie”. Wkrótce napisał swoją pierwszą powieść Rojsty, na publikację
której czekał 8 lat. Podjął w niej temat partyzancki, opisany na podstawie własnych wojennych doświadczeń,
ale niezgodnie z oczekiwaniami ówczesnej władzy. Jak wielu, uwierzył w ideologię lat pięćdziesiątych – efek-
tem pisarstwa tendencyjnego była m.in. powieść Władza. Dziura w niebie rozpoczęła serię książek, w której
pojawia się stale już w nich obecny klimat, to samo widzenie spraw ludzkich. W jego powieściach dostrzegalny
jest wpływ tradycji romantycznej.
Po podpisaniu w 1966 r. listu protestacyjnego w sprawie Leszka Kołakowskiego rozpoczął manifestację soli-
darności z ruchem opozycyjnym. Jego powieści, poddawane ostrej cenzurze, publikowano w drugim obiegu –
w wydawnictwach „Nowa” i „Krąg”. Oficjalnie zaczęto je drukować dopiero po 1989 roku. Są obowiązko-
wymi lekturami szkolnymi, a filmy, które reżyserował, bądź pisał do nich scenariusze, przyciągały do kin
tysiące widzów. Zakazane, wydawane w drugim obiegu powieści Mała Apokalipsa czy Kompleks polski były
przekazywane między znajomymi, czytane z zapartym tchem.

Autor powieści tłumaczonych na wiele języków. To m.in.: Sennik współczesny (1963), Wniebowstąpienie
(1967), Zwierzoczłekoupiór (1968), Nic albo nic (1971), Kronika wypadków miłosnych (1974), Kalendarz
i klepsydra (1976), Podziemna rzeka, podziemne ptaki (1987), Nowy świat i okolice (1986) czy Czytadło (1997).
Był również autorem scenariuszy filmów: Matka Joanna od aniołów, Faraon, Jowita, Austeria, Dolina Issy czy
Kronika wypadków miłosnych. Pisarz–reżyser to rzadkość. Tadeusz Konwicki pierwszy film wyreżyserował
w 1958 r. – Ostatni dzień lata. A potem były: Zaduszki, Chwila pokoju, Salto, Jak daleko stąd, jak blisko, Dolina
Issy, Lawa (opowieść o Dziadach Adama Mickiewicza).

Odcisnął trwałe piętno na literaturze i kulturze Polski powojennej. Uznawany jest za wyraziciela dążeń,
postaw, nadziei i wściekłości kilku pokoleń.

82