Page 53 - Mazowieccy Twórcy

Dzieło życia
Andrzej Łapicki

2012 Fotografia: arch. UMWM Aktor teatralny i filmowy, reżyser, pedagog, działacz społeczny.

Urodził się w 1924 r. w Rydze. Zmarł w 2012 r. w Warszawie. Nagroda im. Cypriana Kamila Norwida „Dzieło
życia” jest ostatnią nagrodą przyznaną Mu za życia. Bardzo ucieszyło Go to wyróżnienie. Odszedł, nie docze-
kawszy uroczystego momentu wręczenia.
Przez prawie całe życie był związany z Warszawą. Uczestniczył w powstaniu warszawskim. Maturę zrobił
w 1942 r. w ramach tajnego nauczania, studiował w konspiracyjnym Państwowym Instytucie Sztuki Teatral-
nej. Brał udział w podziemnych przedstawieniach teatralnych. Dyplom uzyskał po II wojnie światowej
w Łodzi u Aleksandra Zelwerowicza. W Teatrze Wojska Polskiego zadebiutował rolą Staszka w Weselu Sta-
nisława Wyspiańskiego. Od 1949 r. w teatrach stołecznych: Współczesnym, Dramatycznym, Narodowym
i Polskim. W latach 1995-99 był dyrektorem artystycznym Teatru Polskiego. Obrońca tradycji, mistrz słowa
i wielki artysta, którego kilkudziesięcioletnia obecność na scenach zostawiła trwały ślad w historii polskiego
teatru.
Jego aktorstwo to kolejne metamorfozy w stylu gry. Od ról młodych amantów, przez szwarccharaktery i wro-
gów klasowych, po ironiczny dystans wobec granych postaci. W połowie lat 60. stał się wyrazicielem przeżyć,
niepokojów i klęsk polskiego inteligenta „pokolenia Kolumbów” (Jezioro Bodeńskie w Teatrze TV, Sposób
bycia w Teatrze STS, film Salto). W 1957 r. debiutował jako reżyser w Uśmiechu Giocondy Aldousa Huxleya,
w warszawskim Teatrze Współczesnym. Zdecydował się na reżyserię (dyplom uzyskał w 1964 r.), bo – jak sam
powtarzał – zrozumiał, że aktorstwo jest zawodem podporządkowanym.
W filmie zaczynał epizodyczną rolą w Zakazanych piosenkach (1946). Mistrzowskie kreacje stworzył w filmach
Tadeusza Konwickiego, Andrzeja Wajdy, Jana Rybkowskiego, Tadeusza Konwickiego i Krzysztofa Zanussiego.
Od 1953 r. wykładał w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicza, w latach 1970-
1981 był dziekanem Wydziału Aktorskiego. W roku 1981 został rektorem przez dwie kadencje, a następnie
w latach 1993-1996. Dzięki Jego staraniom warszawska PWST uzyskała w 1996 r. status Akademii Teatralnej.

Był niekwestionowanym autorytetem środowiska teatralnego. Od początku lat 80. działał w opozycji demokra-
tycznej, należał do „Solidarności”. W latach 1989-1991 był posłem na Sejm RP, a w latach 1989-1996 prezesem
ZASP.
Otrzymał wiele nagród za role teatralne i reżyserię. W 1994 r. wyróżniony Super Wiktorem oraz Nagrodą
Specjalną pisma „Teatr” za całokształt twórczości artystycznej. Odznaczony m.in. Krzyżem Komandorskim
z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (1995) i Złotym Medalem Gloria Artis – Zasłużony Kulturze (2005).

52