Page 7 - ROŚLINY_NACZYNIOWE

Formy ochrony przyrody w Polsce
Ustawa o ochronie przyrody (z dnia 16.04.2004 r.) ustanowiła 10 W 2004 roku rozpoczęto wprowadzanie w Polsce europejskiej
form ochrony przyrody. Poza ochroną gatunkową roślin, zwie- formy ochrony przyrody – obszarów Natura 2000, na których
rząt i grzybów, obejmuje ona również: parki narodowe, rezerwaty chroni się elementy przyrody zagrożone w skali Europy.
przyrody, parki krajobrazowe, obszary chronionego krajobrazu, Obszary Natura 2000 – utworzono w celu zachowania zagrożo-
obszary Natura 2000, użytki ekologiczne, pomniki przyrody, sta- nych wyginięciem gatunków roślin i zwierząt oraz siedlisk przy-
nowiska dokumentacyjne i zespoły przyrodniczo-krajobrazowe. rodniczych. Jest ich w Polsce 994. Podstawą prawną tworzenia
sieci Natura 2000 są: Dyrektywa Ptasia dotycząca dziko żyjących
Podstawowym składnikiem systemu ochrony są parki na- ptaków oraz Dyrektywa Siedliskowa dotycząca siedlisk przy-
rodowe, na których obszarze wydzielono 712 stref ochrony rodniczych, dzikiej flory i fauny. Sieć Natura 2000 tworzą Ob-
ścisłej. szary specjalnej ochrony ptaków (OSO) oraz Specjalne Obszary
Park narodowy – to obszar o szczególnych wartościach przy- Ochrony Siedlisk (SOO). Listę obszarów wchodzących w skład
rodniczych, naukowych, społecznych, kulturowych i edukacyj- sieci ustala Komisja UE w porozumieniu z zainteresowanymi
nych, o powierzchni powyżej 1000 hektarów, na którym ochronie krajami. Dla zatwierdzonych obszarów opracowywane są prio-
podlega cała przyroda i walory krajobrazowe. W parku zacho- rytety i plany ochrony oraz ustalane są działania ochronne. Wy-
wana jest różnorodność biologiczna, zasoby, twory i składniki znaczaniu obszarów chronionych i ustalaniu zasad ich ochrony
przyrody nieożywionej oraz walory krajobrazowe. Jest w nim powinny towarzyszyć konsultacje społeczne.
przywracany właściwy stan zasobów i składników przyrody oraz
odtwarzane zniekształcone siedliska przyrodnicze oraz siedli- Niewielkie obszary chronione to użytki ekologiczne.
ska roślin, zwierząt i grzybów. W parku wydzielane są obszary Użytki ekologiczne – to często kilkuarowe obszary, na których
ochrony ścisłej, czynnej i krajobrazowej. Na obszarach graniczą- zachowały się cenne siedliska rzadkich i chronionych roślin,
cych z parkiem tworzona jest otulina, w której może powstać czy też miejsca występowania chronionych gatunków zwierząt.
strefa ochronna zwierząt łownych. Teren parku udostępniony W Polsce jest ich 7539.
jest do zwiedzania wyłącznie w wyznaczonych obszarach, szla-
kach, drogach i ścieżkach. W parku prowadzone są programy Mniejsze fragmenty pięknych krajobrazów to zespoły
badawcze i edukacja ekologiczna (centra dydaktyczne, muzea przyrodniczo-krajobrazowe.
przyrodnicze). W Polsce są 23 parki narodowe. Zespoły przyrodniczo-krajobrazowe – utworzone zostały
w celu zachowania niewielkich, bo najczęściej kilkuhektaro-
Mniejszymi obiektami przyrodniczymi są rezerwaty przyrody. wych, obszarów o wybitnych walorach krajobrazowych sta-
Rezerwat przyrody – obejmuje obszary zachowane w stanie nowiących mieszankę krajobrazu kulturowego i naturalnego.
naturalnym lub mało zmienionym, ekosystemy, ostoje, siedli- W Polsce są takie 253 zespoły.
ska przyrodnicze, siedliska roślin i zwierząt, twory i składniki
przyrody nieożywionej o szczególnych wartościach przyrodni- Pojedyncze obiekty to pomniki przyrody i stanowiska doku-
czych, naukowych, kulturowych i krajobrazowych. Przedmiotem mentacyjne przyrody nieożywionej.
ochrony może być cała przyroda lub jej składniki (flora, fauna, Pomniki przyrody – to pojedyncze twory przyrody żywej i nie-
elementy przyrody nieożywionej). Rezerwat lub jego część może ożywionej lub ich skupienia o szczególnej wartości naukowej,
podlegać ochronie ścisłej (nieingerowanie w naturalne proce- kulturowej, historycznej, pamiątkowej i krajobrazowej, od-
sy). W Polsce jest 1486 rezerwatów podzielonych na 9 rodzajów: znaczające się indywidualnymi cechami. Mogą to być sędziwe
leśne, wodne, stepowe, słonoroślowe, faunistyczne (ssaków, drzewa i krzewy, aleje, źródła, skałki, jary, głazy, jaskinie. Są one
ptaków, gadów, mięczaków, owadów), florystyczne, torfowisko- ważnymi elementami składowymi krajobrazu, podnoszą jego
we, przyrody nieożywionej i krajobrazowe. piękno, bywają związane z wydarzeniami historycznymi, poda-
niami lub postaciami historycznymi. W kraju jest ich 30 258.
Obszary chronionego krajobrazu są łącznikami w systemie Stanowiska dokumentacyjne – stanowią jedyną formę ochrony
ochrony czym zapewniają jej ciągłość. wyłącznie przyrody nieożywionej. Są to niewidoczne lub widocz-
Obszary chronionego krajobrazu – obejmują atrakcyjne tereny ne na powierzchni, ważne pod względem naukowym i dydak-
o różnych typach ekosystemów, które pozwalają zachować stan tycznym, miejsca występowania formacji geologicznych, nagro-
równowagi ekologicznej w środowisku przyrodniczym. Są one madzeń skamieniałości lub tworów mineralnych, jaskinie lub
tworzone na mocy rozporządzeń wojewodów i rad gmin, w cza- schroniska podskalne z namuliskami oraz fragmenty eksplo-
sie opracowywania planów zagospodarowania przestrzennego. atowanych lub nieczynnych wyrobisk powierzchniowych i pod-
W Polsce jest 396 takich obszarów. ziemnych (np. kopalnie, kamieniołomy, piaskownie, żwirownie).
W Polsce są 172 stanowiska.
Ważnym składnikiem ochrony przyrody są parki krajobra-
zowe, w których można prowadzić działalność gospodarczą Niezmiernie ważnym dopełnieniem w systemie ochrony przy-
i rolniczą. rody jest gatunkowa ochrona zwierząt, grzybów i roślin.
Park krajobrazowy – to obszar chroniony ze względu na warto-
ści przyrodnicze, historyczne i kulturowe oraz walory krajobra-
zowe. Celem jego utworzenia jest popularyzacja tych wartości
w warunkach zrównoważonego rozwoju. Park służy rekreacji
krajoznawczej, wypoczynkowi i edukacji. Obszar jest udostęp-
niony turystom, ale obowiązują w nim pewne przepisy. W Polsce
są 122 parki krajobrazowe.