Page 10 - Mazowieccy Twórcy

Cyprian Kamil Norwid (1821-1883)

Poeta, dramatopisarz, prozaik, eseista, rzeźbiarz, malarz i filozof, jeden z największych polskich romantyków.
Właściwie Cyprian Ksawery Gerard Walenty Norwid, herbu Topór. Urodził się 24 września 1821 r. we dworze
w Laskowie-Głuchach. Drugie imię, Kamil, wybrał sobie sam przy bierzmowaniu w Rzymie, w 1845 roku.
Zmarł 23 maja 1883 r. w Paryżu. 24 września 2001 r. w Krypcie Wieszczów na Wawelu złożono urnę z ziemią
z paryskiego grobu Norwida.
Ochrzczony w kościele parafialnym w pobliskiej Dąbrówce, gdzie znajduje się tablica pamiątkowa oraz akt
chrztu. Był jednym z czwórki dzieci Ludwiki ze Zdzieborskich (1798-1825), wnuczki Hilarii Sobieskiej
z d. Buyno (1761-1830) i Jana Norwidów (1784-1835). Ludwika była trzecią żoną Jana, plenipotenta Radzi-
wiłłów. Cyprian, osierocony przez matkę w wieku czterech lat, następnych pięć spędził w majątku prababki
Hilarii w Strachówce. Tu dowiedział się, co to jest patriotyzm, poznał przeszłość przodków – Sobieskich i
Norwidów. A było z czego być dumnym.

Od 1830 r. Norwidowie mieszkali w Warszawie. Tu przeżyli Powstanie Listopadowe. Cyprian i jego starszy
brat Ludwik uczyli się w warszawskim gimnazjum. Jednak Cyprian nie ukończył piątej klasy – przeniósł się do
prywatnej szkoły malarskiej. Miał także prywatne lekcje rysunku u bardzo wówczas popularnego w Warsza-
wie malarza, Jana Klemensa Minasowicza. Formalnie rzecz ujmując, był samoukiem, co nie przeszkodziło mu
zostać artystą wielkiego formatu.
W 1835 r. zmarł Jan Norwid. Cyprianem i jego rodzeństwem zaopiekował się Ksawery Dybowski, ojczym ich
matki. Dzieci nie odziedziczyły po rodzicach żadnego majątku. Norwid już przez całe życie będzie się borykał
z kłopotami finansowymi.
Debiutował na łamach „Piśmiennictwa Krajowego” w 1840 r. wierszem „Mój ostatni sonet”. Poznał autorów
skupionych wokół czasopisma, ale utrzymywał też kontakty z tzw. Cyganerią Warszawską, środowiskiem Bi-
blioteki Warszawskich i znanego w stolicy salonu Łuszczewskich. Z kraju wyjechał w 1942 r. Podróżował do
Drezna, Wenecji, Florencji, by na dłużej zatrzymać się w Rzymie. W 1944 r. jego narzeczona, Kamila, zerwała
zaręczyny, a on się nieszczęśliwie zakochał w Marii Kalergis (z Nesselrodów), „najmodniejszej” i najbardziej
adorowanej kobiecie ówczesnej Europy. Podróżował po Italii, był w Pompei, Herkulanum, Sorrento i Capri, na
szczycie Wezuwiusza. Wkrótce po powrocie do Rzymu wyruszył za Marią Kalergis do Berlina, gdzie chodził
na wykłady na Uniwersytecie i spotkania miejscowej Polonii. Odwiedził również Królestwo Poznańskie. W
Berlinie aresztowano go za kontakty z emisariuszami. Trudne więzienne warunki były przyczyną później-
szych problemów ze słuchem. Po opuszczeniu więzienia wyruszył do Belgii, do Brukseli, a następnie wrócił
do Rzymu, gdzie spotykał się z Adamem Mickiewiczem i Zygmuntem Krasińskim. Potem był Paryż i kontakty
m.in. z Juliuszem Słowackim, Fryderykiem Chopinem, Iwanem Turgieniewem i Aleksandrem Hercenem. Pu-
blikował czasem w „Gońcu Polskim”.

9